πορνεία

Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται η, κατόπιν χρηματικής αμοιβής, σεξουαλική επαφή ενός ατόμου με άλλο άτομο του ίδιου ή αντίθετου φύλου. Τα άτομα που ασκούν την π., σπάνια επιλέγουν τους «πελάτες» τους, οι οποίοι και αν δεν τους είναι εντελώς άγνωστοι, δεν έχουν καμιά τουλάχιστον συναισθηματική σχέση που να τις συνδέει μαζί τους. Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι η π. υπήρχε και στην εποχή των προφητών μόνο για τις γυναίκες. Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρονται διάφορα επεισόδια σχετικά με τις δραστηριότητες και τις χρηματικές συμφωνίες που έκαναν τότε οι πόρνες. Αξιοσημείωτο ωστόσο είναι το γεγονός ότι κατά την αρχαιότητα και ως το 2o αι. μ.Χ., η π. είχε κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Στη Βαβυλώνα, κάθε γυναίκα όφειλε, μια φορά στη ζωή της, να συνάψει σαρκικές σχέσεις με κάποιον άγνωστο, αντί οποιασδήποτε τιμής, γιατί όπως πίστευαν τότε, κέρδιζε έτσι την αγνότητα. Η π. του είδους αυτού, γινόταν κυρίως σε ναούς αφιερωμένους στην Αφροδίτη, οι οποίοι υπήρχαν παντού, στην Αίγυπτο, την Έφεσο, την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Ρώμη και αλλού. Εξάλλου οι ιεροτελεστίες, οι αφιερωμένες στον Πρίαπο και στη λατρεία του φαλλού, συντηρούσαν τον ιερό χαρακτήρα της π., κάτι που δεν έλειπε και από τα περίφημα Ελευσίνια μυστήρια. Στην Κύπρο, οι νέες «πρόσφεραν την παρθενία» τους στους ξένους, με χρηματικά ανταλλάγματα, που τα κατέθεταν κατόπιν στο ναό της Αφροδίτης. Αντίθετα, οι Εβραίοι και οι Άραβες θεωρούσαν την παρθενία ιερή και απαραίτητη για το γάμο. Αργότερα, ο θρησκευτικός χαρακτήρας της π. εξαφανίστηκε τελείως από την Ελλάδα, αλλά εξακολούθησε να υπάρχει στη Μ. Ασία έως την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου. Στις Τράλλεις της Λυδίας η π. είχε ιερό χαρακτήρα και τη θεωρούσαν επάγγελμα τίμιο και για τις γυναίκες της ανώτερης τάξης ως το 2o αι. μ.Χ. Η προοδευτική εξαφάνιση του θρησκευτικού χαρακτήρα της π. οδήγησε στην ίδρυση των πορνείων, σπιτιών δηλ. όπου έμεναν και ασκούσαν το επάγγελμα τους οι πόρνες. Ένα τέτοιο πορνείο ιδρύθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα από το Σόλωνα και, αργότερα, ιδρύθηκαν και άλλα στη Ρώμη, τα οποία στην εξώπορτα τους είχαν ένα φαλλό που τη νύχτα φωτιζόταν με φανάρι. Στη Ρώμη εξάλλου, εκτός από τα πορνεία, υπήρχαν και ειδικά σπίτια, που νοίκιαζαν δωμάτια για μερικές ώρες μόνο, καθώς και καπηλειά που φιλοξενούσαν πόρνες. Μια ιδιομορφία της ρωμαϊκής π. ήταν οι λεγόμενοι μιμικοί αγώνες, ειδικές γιορτές, στη διάρκεια των οποίων γυμνές γυναίκες, έκαναν επίδειξη των θελγήτρων τους. Στο τέλος, της επίδειξης, ο κήρυκας πληροφορούσε το κοινό για τα ονόματα, τις διευθύνσεις και τις τιμές των γυναικών αυτών. Η περίφημη Ρωμαία πόρνη Φλώρα, δώρισε στο κράτος όλη την περιουσία της με τον όρο να χρησιμοποιηθεί για την διοργάνωση, κάθε άνοιξη, αγώνων πάλης μεταξύ γυμνών κοριτσιών και αγοριών. Η σύγκλητος αποδέχτηκε τη δωρεά και τον όρο της Φλώρας. Στην αρχαία Ελλάδα οι πόρνες ονομάζονταν εταίρες και όχι σπάνια, εκτός από τα σωματικά προσόντα τους, είχαν και αξιόλογα πνευματικά χαρίσματα. Στην περίοδο της Αναγέννησης, με την ονομασία κουρτιζάνες, υπήρχαν πόρνες που προέρχονταν από την ανώτερη τάξη. Οι πόρνες αυτές διακρίνονταν για την εξαιρετική μόρφωση και τη γλωσσομάθειά τους. Σύχναζαν μάλιστα στις βασιλικές Αυλές και συχνά αναφέρονται και ως ευνοούμενες παπών. Η π. στιγματίστηκε και καταδιώχτηκε από τον Εβραϊκό νόμο, ο οποίος απαγόρευε στα παιδιά των πορνών, έως τη δέκατη γενεά, να μπαίνουν στο ναό του Κυρίου. Η δίωξη της π. στην αρχαία Ρώμη, όπου οι πόρνες θεωρούνταν δούλες, έστω και αν ήταν πατρικίες, ήταν περισσότερο συστηματική. Οι ρωμαίες πόρνες δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα και απαγορευόταν να παντρεύονται και να ντύνονται όπως οι έντιμες γυναίκες. Ο χριστιανισμός στιγμάτισε επίσης την π. αλλά δεν την απαγόρευσε. Αργότερα, πολλοί ηγεμόνες, όπως ο Θεοδόσιος B΄, ο Ιουστινιανός, ο Βαλεντινιανός και ο Καρλομάγνος, πήραν σκληρά μέτρα εναντίον της, έκλεισαν τα πορνεία, θέσπισαν την ποινή του θανάτου για τους προαγωγούς και εξόριζαν τις πόρνες. Στη Γαλλία, από το 13o ως το 16o αι., η δίωξη της π. πήρε μεγάλες διαστάσεις. Στα χρόνια του Ερρίκου Γ΄ όμως, καταργήθηκαν όλοι οι σχετικοί απαγορευτικοί νόμοι. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, διαρρυθμίστηκε το σύστημα των «οίκων ανοχής» (πορνείων) και καθιερώθηκε η συστηματική υγειονομική επιθεώρησή τους, γεγονός που ισχύει ακόμα και σήμερα σε πολλά κράτη. Η τελευταία πάντως απόπειρα για την εξαφάνιση της π. στην Ευρώπη, έγινε το 18o αι. από τη Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας, η οποία διέταξε να κάψουν όλα τα πορνεία, καθιέρωσε πρόστιμα για τους προαγωγούς και διάταξε να τιμωρούν τις πόρνες με φριχτά βασανιστήρια. Ανάλογα μέτρα ελήφθησαν και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, με εξαίρεση την Αγγλία, όπου μόνο μια φορά, το 1860, έγινε απόπειρα αντιμετώπισης της π. με αστυνομικά μέτρα, αλλά τελικά αποδοκιμάστηκε από την κοινή γνώμη. Η αποτυχία της αντιμετώπισης της π. με ατιμωτικές διατάξεις και δυναμικές μεθόδους καθώς και διάφοροι άλλοι λόγοι, οδήγησαν τις νεότερες κοινωνίες στη θέσπιση σχετικά ελαστικών νόμων που, εκτός των άλλων, προβλέπουν το συστηματικό υγιειονομικό έλεγχο των πόρνων και των «οίκων ανοχής». Η πρώτη πάντως προσπάθεια να υπαχθεί η π. σε ειδικό νομοθετικό καθεστώς και ο υποτυπώδης υγειονομικός έλεγχος, χρονολογούνται από το 14o αι. στη Γαλλία. Αργότερα, και κυρίως μετά τη διάδοση της σύφιλης και των άλλων αφροδίσιων νοσημάτων, η κρατική παρέμβαση στο ζήτημα αυτό εντάθηκε. Στην Ελλάδα, απαγορεύτηκε το 1955 ο «ομαδικός εταιρισμός» και ορίστηκε ότι η εγκατάσταση «άσεμνης» γυναίκας σε οίκημα πρέπει να γίνεται με άδεια της αστυνομίας. Οι αιτίες της π. εντοπίζονται κυρίως στην οικονομική και πνευματική καθυστέρηση, στη κοινωνική ανισότητα και στον υποβαθμισμένο, σε πολλά κράτη, ρόλο της γυναίκας σε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής. Φαινόμενο των τελευταίων ετών αποτελεί επίσης και η ανδρική (ομοφυλόφυλη) πορνεία, καθώς και η θλιβερή περίπτωση της παιδικής πορνείας, παρά την παγκόσμια κατακραυγή ανθίζει σε φτωχές χώρες, όπως οι Φιλιππίνες. Ερωτικές αγγελίες («tar cards») κολλημένες στο εσωτερικού τηλεφωνικού θαλάμου στο κέντρο του Λονδίνου (φωτ. ΑΠΕ). Στο Πεκίνο, η αστυνομία με αιφνιδιαστικούς ελέγχους καταβάλλει προσπάθειες εξάλειψης της παράνομης πορνείας (φωτ. ΑΠΕ). Αφίσα φιλανθρωπικής εκστρατείας στην Αγγλία εναντίον της παιδικής πορνείας (φωτ. ΑΠΕ).

* * *

η, ΝΜΑ, ιων. τ. πορνείη, Α [πορνεύω]

κοινωνικό φαινόμενο που, κατά τη σύγχρονη αντίληψη, ορίζεται ως πρακτική συμμετοχής σε σεξουαλικές δραστηριότητες με άτομα διαφορετικά από τον ή την σύζυγο ή φίλο, δραστηριότητες οι οποίες γίνονται με άμεσο αντάλλαγμα χρήματα ή άλλα αντικείμενα αξίας («πορνεία ἐστί... ἡ χωρὶς ἀδικίας ἑτέρου γινομένη τισὶ τῆς ἐπιθυμίας ἐκπλήρωσις», Γρηγ. Νύσσ.)

νεοελλ.

η ιδιότητα και το επάγγελμα τής πόρνης

μσν.

η συνεύρεση ενός άνδρα με άγαμη γυναίκα η οποία προσφέρει το σώμα της για σαρκική ηδονή, εταιρισμός

αρχ.

συναναστροφή με ειδωλολάτρες.